Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Michael Michalak nói chuyện trong một diễn đàn về nhân quyền được tổ chức ở Đại sứ quán Mỹ tại Hà Nội hôm 09/12/2010.
Tình hình nhân quyền tại Việt Nam cũng được các tổ chức quốc tế theo dõi sát. Một trong những tổ chức đó là Hiệp hội Nhân quyền Quốc tế tại Đức. Gia Minh trao đổi với ông Vũ Quốc Dụng, tổng thư ký Hiệp hội Nhân quyền Quốc tế về tình hình liên quan.
Rất tùy tiện
Trước hết ông Vũ Quốc Dụng có nhận định về việc thực thi nhân quyền tại Việt Nam, khi đất nước này tham gia hội nhập quốc tế và cũng từng ký vào nhiều công ước quốc tế về nhân quyền. Ông nói:
Cần phải nhìn nhận rằng Việt Nam đang thực hiện rất tùy tiện các cam kết về nhân quyền với quốc tế. Tùy tiện có nghĩa là Việt Nam muốn làm gì thì làm chứ không tuân thủ đúng các chuẩn mực quốc tế. Là một thành viên của Hội đồng Bảo an LHQ đáng lẽ phải làm gương thì Việt Nam lại thường xuyên vi phạm luật nhân quyền quốc tế.
Theo chúng tôi thì nguyên nhân của vấn đề này là thái độ thiếu chân chính. Tôi xin đơn cử một thí dụ: Việt Nam tham gia vào Công ước Quốc tế về Quyền Dân sự và Chính trị là một trong 3 văn kiện nhân quyền quan trọng nhất của LHQ.
Thế nhưng Việt Nam không chịu nội luật hóa các điều cam kết, nghĩa là không chịu sửa đổi luật Việt Nam để cho nó phù hợp với điều đã cam kết. Bộ luật hình sự Việt Nam (BLHS) vẫn đầy rẫy những điều khoản mâu thuẫn với công ước này, thí dụ như điều 88 BLHS về tội “tuyên truyền chống nhà nước XHCN” có mâu thuẫn xung khắc với quyền tự do ngôn luận của công ước.
Trong khi đó tòa án Việt Nam cũng không cần biết đến luật quốc tế khi xử án mặc dù Việt Nam đã có luật thực hiện các điều ước quốc tế từ năm 2005. Tôi có nêu vấn đề này với các viên chức Việt Nam thì họ nói bừa là Việt Nam bị ép ký kết hoặc Việt Nam chỉ ký cho có chứ không muốn thực hiện. Đây là thái độ thiếu chân chính. Chúng ta cứ thử tưởng tượng xem thế giới này sẽ ra sao khi hợp đồng không được tôn trọng, khi con người mất niềm tin vào điều đã được ký kết?
Một vấn đề không kém quan trọng khác là việc hiểu đúng các điều ước về nhân quyền. Luật nhân quyền quốc tế là cái mẫu số chung nhỏ bé mà cộng đồng nhân loại đã đạt được trong 62 năm qua, nếu chúng ta tính từ ngày 10.12.1948 là ngày ra đời của bản Tuyên ngôn Nhân quyền Quốc tế.
Chúng ta phải biết trân quý kết quả này vì nó là những đồng thuận rút ra được từ những cuộc thương lượng quốc tế gay go trong thời kỳ thế giới còn chiến tranh lạnh. Cho nên khi nói về quyền tự do ngôn luận thì LHQ có những định nghĩa rõ ràng và những giải thích nhất định để cho mọi người trên thế giới cùng có cách hiểu giống nhau.
Tôi thấy Việt Nam hay tự đưa ra lối giải thích của mình về nhân quyền. Đây là một thái độ tùy tiện. Chúng ta cần quan tâm nhiều hơn nữa đến vấn đề này để chống lại các ý định làm ruỗng mục nền móng pháp lý nhân quyền quốc tế. Tóm lại Việt Nam không được xem là một đối tác đáng tin cậy trong lãnh vực nhân quyền.
Gia Minh: Trong ấn phẩm Nhân quyền đầu tiên ra hồi tháng 7/2010, Việt Nam cho rằng vấn đề nhân quyền của Việt Nam vẫn tiến triển và những đánh giá từ bên ngoài là không đúng, thiếu khách quan, ông có những chứng minh ngược lại những ý kiến đó thế nào?
Ông Vũ Quốc Dụng: Thú thực, tôi chưa đọc Tạp chí Nhân quyền của chính phủ Việt Nam. Tôi mới chỉ đọc một bài viết của ông Bùi Thế Đức trong tạp chí này. Ông Đức là Vụ trưởng Vụ Tuyên truyền của Ban Tuyên giáo Trung ương của Đảng cộng sản.
Ông Đức nói rằng “trên các diễn đàn đa phương và song phương, các nước phương Tây thường đưa ra những lập luận tuyệt đối hóa tính toàn cầu, tính phổ cập của vấn đề dân chủ, nhân quyền với luận điểm “nhân quyền cao hơn chủ quyền” mà không tính đến đặc thù văn hóa, xã hội của từng quốc gia, khu vực.”
Tôi xin phản bác rằng tính phổ cập của nhân quyền là vấn đề không thể đem ra thương lượng được nữa vì nó là một nguyên tắc cốt lõi của vấn đề nhân quyền, nghĩa là mọi con người dù sống ở đâu trên trái đất cũng đều có nhân quyền giống nhau mà không bị phân biệt về chủng tộc, màu da, ngôn ngữ, tôn giáo, quan điểm, quốc tịch, v.v… Nguyên tắc phổ cập được xác nhận trong tất cả các văn bản luật quốc tế về nhân quyền, trong đó có một số văn bản đã được Việt Nam ký kết tham gia.
Việt Nam không thể vừa muốn hội nhập quốc tế lại vừa không muốn chấp nhận luật chơi quốc tế. Vì có quan niệm khác đời như vậy nên các phái đoàn Việt Nam đã luôn gặp khó khăn trong các cuộc họp quốc tế về nhân quyền.
Tôi xin nói về một đặc điểm vi phạm nhân quyền ở Việt Nam trong thời gian gần đây. Tôi có nhận xét rằng chính quyền Việt Nam đang cố tình chứng tỏ sự thô bạo để trấn áp tinh thần dân chúng, để chứng tỏ rằng họ không cần tuân theo luật pháp Việt Nam chứ chưa nói đến luật quốc tế. Thí dụ như vụ đả thương bà Trần Khải Thanh Thủy, vụ truy tố ông nhà báo Điếu Cày tội tuyên truyền mặc dù ông ta đang ở tù, vụ phá hoại tài sản và đời sống của vợ con ông, vụ làm nhục bà Tạ Phong Tần, vụ bắt giam tiến sĩ Cù Huy Hà Vũ vì tội ngủ với gái điếm, vụ tra tấn và đánh chết giáo dân Cồn Dầu, …
Ông tiến sĩ Bùi Thế Đức không thể đem lý thuyết về đặc thù văn hóa để biện hộ cho sự dã man thú tính xảy ra trong các hành vi vi phạm nhân quyền này.
Phải thay đổi
Gia Minh: Theo ông thì Việt Nam cần phải thực hiện những gì để đáp ứng những chuẩn mực nhân quyền quốc tế, cũng như yêu cầu của nguoi dân?
Ông Vũ Quốc Dụng: Điều tôi mong muốn nhất là Việt Nam thay đổi cách nhìn về những lời góp ý về nhân quyền và xem những góp ý này là những góp ý có tính cách xây dựng dựa trên cơ sở của luật quốc tế mà Việt Nam đã tham gia, chứ không nhằm đả phá Việt Nam. Việt Nam tuyệt đối không nên đồng hóa vấn đề nhân quyền với những âm mưu chính trị nhằm lật đổ chế độ, nhằm kích động các vấn đề tôn giáo, dân tộc, xâm phạm an ninh và chủ quyền, v.v …
Một cách cụ thể hơn, Việt Nam cần nghiêm chỉnh thi hành luật nhân quyền quốc tế. Điều đó có nghĩa là Việt Nam cần công khai xác nhận các chuẩn mực nhân quyền quốc tế, nội luật hóa các điều ước quốc tế, tránh những điểm vênh với luật quốc tế khi soạn luật Việt Nam, giáo dục viên chức nhà nước, nhân viên công an, nhân viên trại giam về nhân quyền và trừng phạt những nhân viên nhà nước vi phạm nhân quyền. Chính quyền Việt Nam nên thành lập một ủy ban khiếu nại về nhân quyền và cho phép các tổ chức nhân quyền quốc tế được phép mở trụ sở làm việc tại Việt Nam.
Gia Minh: Các tổ chức nhân quyền quốc tế như Hiệp hội Nhân quyền... tiếp tục có những đóng góp, hợp tác, thậm chí đấu tranh ra sao để giúp cải thiện tình hình nhân quyền tại Việt Nam theo hướng dân chủ, tự do?
Ông Vũ Quốc Dụng: Hiệp hội Nhân quyền Quốc tế của chúng tôi hoạt động dựa sát trên cơ sở luật quốc tế. Nói nôm na là khi nói cái gì đó là nhân quyền thì chúng tôi cũng nói rằng điều đó tên là gì và thứ mấy ở trong Bản Tuyên ngôn Nhân quyền Quốc tế, và khi nói đến vi phạm nhân quyền thì chúng tôi nói luôn rằng vi phạm điều số bao nhiêu của công ước nhân quyền nào. Nhiệm vụ của tổ chức chúng tôi là bảo vệ người bị vi phạm nhân quyền - đặc biệt trong lãnh vực các quyền dân sự và chính trị.
Công việc đối với Việt Nam của chúng tôi là phổ biến các kiến thức về nhân quyền dựa trên chuẩn mực quốc tế. Chúng tôi cho rằng số lượng vi phạm sẽ tỷ lệ nghịch với hiểu biết về nhân quyền của người dân. Khi biết mình có những nhân quyền bất khả xâm phạm thì người dân sẽ biết tự bảo vệ mình một cách hữu hiệu hơn. Một dự định thứ hai là giúp một số nạn nhân hoặc gia đình của họ trình bày trường hợp vi phạm ra trước dư luận.
Cho đến nay nhiều người Việt Nam vẫn ngại ngùng trình bày hoặc trình bày chưa đúng mức để dư luận - nhất là dư luận quốc tế - hiểu rõ về mức độ vi phạm nhân quyền. Một chương trình thứ ba của chúng tôi là thuyết phục các chính phủ đang có chương trình đối thoại về pháp trị với Việt Nam phải quan tâm bảo vệ các luật sư hoạt động bảo vệ nhân quyền hơn nữa. Thực trạng hiện nay là tất cả những luật sư này đang ở tù, bị quản chế, bị cô lập, hay đang mất bằng hành nghề.
Gia Minh: Cám ơn ông.
Rất tùy tiện
Trước hết ông Vũ Quốc Dụng có nhận định về việc thực thi nhân quyền tại Việt Nam, khi đất nước này tham gia hội nhập quốc tế và cũng từng ký vào nhiều công ước quốc tế về nhân quyền. Ông nói:
Cần phải nhìn nhận rằng Việt Nam đang thực hiện rất tùy tiện các cam kết về nhân quyền với quốc tế. Tùy tiện có nghĩa là Việt Nam muốn làm gì thì làm chứ không tuân thủ đúng các chuẩn mực quốc tế. Là một thành viên của Hội đồng Bảo an LHQ đáng lẽ phải làm gương thì Việt Nam lại thường xuyên vi phạm luật nhân quyền quốc tế.
Theo chúng tôi thì nguyên nhân của vấn đề này là thái độ thiếu chân chính. Tôi xin đơn cử một thí dụ: Việt Nam tham gia vào Công ước Quốc tế về Quyền Dân sự và Chính trị là một trong 3 văn kiện nhân quyền quan trọng nhất của LHQ.
Thế nhưng Việt Nam không chịu nội luật hóa các điều cam kết, nghĩa là không chịu sửa đổi luật Việt Nam để cho nó phù hợp với điều đã cam kết. Bộ luật hình sự Việt Nam (BLHS) vẫn đầy rẫy những điều khoản mâu thuẫn với công ước này, thí dụ như điều 88 BLHS về tội “tuyên truyền chống nhà nước XHCN” có mâu thuẫn xung khắc với quyền tự do ngôn luận của công ước.
Trong khi đó tòa án Việt Nam cũng không cần biết đến luật quốc tế khi xử án mặc dù Việt Nam đã có luật thực hiện các điều ước quốc tế từ năm 2005. Tôi có nêu vấn đề này với các viên chức Việt Nam thì họ nói bừa là Việt Nam bị ép ký kết hoặc Việt Nam chỉ ký cho có chứ không muốn thực hiện. Đây là thái độ thiếu chân chính. Chúng ta cứ thử tưởng tượng xem thế giới này sẽ ra sao khi hợp đồng không được tôn trọng, khi con người mất niềm tin vào điều đã được ký kết?
Một vấn đề không kém quan trọng khác là việc hiểu đúng các điều ước về nhân quyền. Luật nhân quyền quốc tế là cái mẫu số chung nhỏ bé mà cộng đồng nhân loại đã đạt được trong 62 năm qua, nếu chúng ta tính từ ngày 10.12.1948 là ngày ra đời của bản Tuyên ngôn Nhân quyền Quốc tế.
Chúng ta phải biết trân quý kết quả này vì nó là những đồng thuận rút ra được từ những cuộc thương lượng quốc tế gay go trong thời kỳ thế giới còn chiến tranh lạnh. Cho nên khi nói về quyền tự do ngôn luận thì LHQ có những định nghĩa rõ ràng và những giải thích nhất định để cho mọi người trên thế giới cùng có cách hiểu giống nhau.
Tôi thấy Việt Nam hay tự đưa ra lối giải thích của mình về nhân quyền. Đây là một thái độ tùy tiện. Chúng ta cần quan tâm nhiều hơn nữa đến vấn đề này để chống lại các ý định làm ruỗng mục nền móng pháp lý nhân quyền quốc tế. Tóm lại Việt Nam không được xem là một đối tác đáng tin cậy trong lãnh vực nhân quyền.
Gia Minh: Trong ấn phẩm Nhân quyền đầu tiên ra hồi tháng 7/2010, Việt Nam cho rằng vấn đề nhân quyền của Việt Nam vẫn tiến triển và những đánh giá từ bên ngoài là không đúng, thiếu khách quan, ông có những chứng minh ngược lại những ý kiến đó thế nào?
Ông Vũ Quốc Dụng: Thú thực, tôi chưa đọc Tạp chí Nhân quyền của chính phủ Việt Nam. Tôi mới chỉ đọc một bài viết của ông Bùi Thế Đức trong tạp chí này. Ông Đức là Vụ trưởng Vụ Tuyên truyền của Ban Tuyên giáo Trung ương của Đảng cộng sản.
Ông Đức nói rằng “trên các diễn đàn đa phương và song phương, các nước phương Tây thường đưa ra những lập luận tuyệt đối hóa tính toàn cầu, tính phổ cập của vấn đề dân chủ, nhân quyền với luận điểm “nhân quyền cao hơn chủ quyền” mà không tính đến đặc thù văn hóa, xã hội của từng quốc gia, khu vực.”
Tôi xin phản bác rằng tính phổ cập của nhân quyền là vấn đề không thể đem ra thương lượng được nữa vì nó là một nguyên tắc cốt lõi của vấn đề nhân quyền, nghĩa là mọi con người dù sống ở đâu trên trái đất cũng đều có nhân quyền giống nhau mà không bị phân biệt về chủng tộc, màu da, ngôn ngữ, tôn giáo, quan điểm, quốc tịch, v.v… Nguyên tắc phổ cập được xác nhận trong tất cả các văn bản luật quốc tế về nhân quyền, trong đó có một số văn bản đã được Việt Nam ký kết tham gia.
Việt Nam không thể vừa muốn hội nhập quốc tế lại vừa không muốn chấp nhận luật chơi quốc tế. Vì có quan niệm khác đời như vậy nên các phái đoàn Việt Nam đã luôn gặp khó khăn trong các cuộc họp quốc tế về nhân quyền.
Tôi xin nói về một đặc điểm vi phạm nhân quyền ở Việt Nam trong thời gian gần đây. Tôi có nhận xét rằng chính quyền Việt Nam đang cố tình chứng tỏ sự thô bạo để trấn áp tinh thần dân chúng, để chứng tỏ rằng họ không cần tuân theo luật pháp Việt Nam chứ chưa nói đến luật quốc tế. Thí dụ như vụ đả thương bà Trần Khải Thanh Thủy, vụ truy tố ông nhà báo Điếu Cày tội tuyên truyền mặc dù ông ta đang ở tù, vụ phá hoại tài sản và đời sống của vợ con ông, vụ làm nhục bà Tạ Phong Tần, vụ bắt giam tiến sĩ Cù Huy Hà Vũ vì tội ngủ với gái điếm, vụ tra tấn và đánh chết giáo dân Cồn Dầu, …
Ông tiến sĩ Bùi Thế Đức không thể đem lý thuyết về đặc thù văn hóa để biện hộ cho sự dã man thú tính xảy ra trong các hành vi vi phạm nhân quyền này.
Phải thay đổi
Gia Minh: Theo ông thì Việt Nam cần phải thực hiện những gì để đáp ứng những chuẩn mực nhân quyền quốc tế, cũng như yêu cầu của nguoi dân?
Ông Vũ Quốc Dụng: Điều tôi mong muốn nhất là Việt Nam thay đổi cách nhìn về những lời góp ý về nhân quyền và xem những góp ý này là những góp ý có tính cách xây dựng dựa trên cơ sở của luật quốc tế mà Việt Nam đã tham gia, chứ không nhằm đả phá Việt Nam. Việt Nam tuyệt đối không nên đồng hóa vấn đề nhân quyền với những âm mưu chính trị nhằm lật đổ chế độ, nhằm kích động các vấn đề tôn giáo, dân tộc, xâm phạm an ninh và chủ quyền, v.v …
Một cách cụ thể hơn, Việt Nam cần nghiêm chỉnh thi hành luật nhân quyền quốc tế. Điều đó có nghĩa là Việt Nam cần công khai xác nhận các chuẩn mực nhân quyền quốc tế, nội luật hóa các điều ước quốc tế, tránh những điểm vênh với luật quốc tế khi soạn luật Việt Nam, giáo dục viên chức nhà nước, nhân viên công an, nhân viên trại giam về nhân quyền và trừng phạt những nhân viên nhà nước vi phạm nhân quyền. Chính quyền Việt Nam nên thành lập một ủy ban khiếu nại về nhân quyền và cho phép các tổ chức nhân quyền quốc tế được phép mở trụ sở làm việc tại Việt Nam.
Gia Minh: Các tổ chức nhân quyền quốc tế như Hiệp hội Nhân quyền... tiếp tục có những đóng góp, hợp tác, thậm chí đấu tranh ra sao để giúp cải thiện tình hình nhân quyền tại Việt Nam theo hướng dân chủ, tự do?
Ông Vũ Quốc Dụng: Hiệp hội Nhân quyền Quốc tế của chúng tôi hoạt động dựa sát trên cơ sở luật quốc tế. Nói nôm na là khi nói cái gì đó là nhân quyền thì chúng tôi cũng nói rằng điều đó tên là gì và thứ mấy ở trong Bản Tuyên ngôn Nhân quyền Quốc tế, và khi nói đến vi phạm nhân quyền thì chúng tôi nói luôn rằng vi phạm điều số bao nhiêu của công ước nhân quyền nào. Nhiệm vụ của tổ chức chúng tôi là bảo vệ người bị vi phạm nhân quyền - đặc biệt trong lãnh vực các quyền dân sự và chính trị.
Công việc đối với Việt Nam của chúng tôi là phổ biến các kiến thức về nhân quyền dựa trên chuẩn mực quốc tế. Chúng tôi cho rằng số lượng vi phạm sẽ tỷ lệ nghịch với hiểu biết về nhân quyền của người dân. Khi biết mình có những nhân quyền bất khả xâm phạm thì người dân sẽ biết tự bảo vệ mình một cách hữu hiệu hơn. Một dự định thứ hai là giúp một số nạn nhân hoặc gia đình của họ trình bày trường hợp vi phạm ra trước dư luận.
Cho đến nay nhiều người Việt Nam vẫn ngại ngùng trình bày hoặc trình bày chưa đúng mức để dư luận - nhất là dư luận quốc tế - hiểu rõ về mức độ vi phạm nhân quyền. Một chương trình thứ ba của chúng tôi là thuyết phục các chính phủ đang có chương trình đối thoại về pháp trị với Việt Nam phải quan tâm bảo vệ các luật sư hoạt động bảo vệ nhân quyền hơn nữa. Thực trạng hiện nay là tất cả những luật sư này đang ở tù, bị quản chế, bị cô lập, hay đang mất bằng hành nghề.
Gia Minh: Cám ơn ông.
* Tin tức trên ở địa chỉ dưới đây ▼
http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/vietnam-s-human-rights-viewed-from-outside-gm-12092010185630.html
http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/vietnam-s-human-rights-viewed-from-outside-gm-12092010185630.html
Quí Vị thích xem tin tức cập nhật, hoặc nghe đọc tài liệu tham khảo xin hãy nhấn vào các Websites dưới đây:
http://tiengnoitudodanchu.org/
www.vietlandnews.net
www.lyhuong.net
www.huyenthoai.org
http://www.lytuongnguoiviet.com/
www.anonymouse.org/anonwww.html
Nhấn vào Website chữ màu xanh ở trên để vượt tường lửa. Kế tiếp đánh địa chỉ, hoặc copy Link và Paste (dán) vô khung chữ: Enter website address
